მედიატორის სოციალური ფუნქციის გამოწვევები მედიაციის ცალკეულ ეტაპზე და პიროვნული სულისკვეთება მხარეთა შეთანხმების კადრს მიღმა
საკვანძო სიტყვები:
მედიატორი, მედიაცია, მხარეთა დამოკიდებულება, ადვოკატ-წარმომადგენლის მონაწილეობა, დროის ეფექტური მართვა, მედიაციის დასრულება, სოციალური ფუნქცია, შეთანხმება.ანოტაცია
სტატიაში განხილულია მედიატორის, როგორც საკანონმდებლო დონეზე განსაზღვრული სტატუსის მქონე, ნეიტრალური მომრიგებელი პირის სამართლებრივი და სოციალური ფუნქცია მედიაციის პროცესის დასრულების, შეუთანხმებლობისა თუ შეწყვეტის ცალკეულ ეტაპზე - მიაღწიოს შეთანხმებას.[1] რაც გულისხმობს მედიატორის ერთგვარ პიროვნულ სულისკვეთებას დაინახოს და გამოავლინოს მხარეთა ინტერესი მათივე მოთხოვნისა და ნების ფარგლებში. შესაბამისად, მედიატორის სულისკვეთება წარმოადგენს სამართლებრივ რისკს - ეთიკური პრინციპებისა და ნდობის საწყისზე აგებულ პროცესში ეფექტურად და მხარეთათვის მისაღები ფორმით მიაღწიოს შეთანხმებას.
საკანონმდებლო რეგულირება და სამართლებრივი მოლოდინები მედიაციის პროცესში ჩართულ მხარეებს ჭირვეულობისა და დროის გაწელვის ეფექტურ შესაძლებლობას ანიჭებს. მედიაციის პროცესი, როგორც სიახლე ქართულ საკანონმდებლო რეალობაში, ჯერ კიდევ ტოვებს არასერიოზული და შედეგმიუღებელი პროცესის შთაბეჭდილების მომხდენ ხასიათს მხარეებში, მაგ. ადვოკატ-წარმომადგენლის უარყოფითი დამოკიდებულება და ზეგავლენის მომხდენი ნეგატიური ეფექტი მხარეზე. რა დროსაც მედიატორის სულისკვეთება, მედიაციის კონკრეტულ საქმეში, ეფუძნება პიროვნულ ხასიათსა და ნებას წარმართოს პროცესი ეფექტურად ისე რომ ეს ყველაფერი არ დაუკავშიროს უშუალოდ მხარეთა მიზნებს. მათ შორის, გაიღოს საკუთარი ხარჯები ალტრუისტული მიზნებიდან გამომდინარე, დააპირისპიროს მხარეთა ინტერესები ეთიკურ საზღვრებში - გამოაფხიზლოს უფლებაგაუაზრებელი მხარე და გააკეთოს ყველაფერი ისე რომ თავად კადრს მიღმა აღმოჩნდეს, როდესაც მხარეები მორიგდებიან ან შეთანხმდებიან შეუთანხმებლობის ცალკეულ საკითხზე.
მედიაცია საქართველოში დადებითად იზიარებს და ითავსებს მხარეთა სოციალურ-სამართლებრივ ემოციებსა და იმპულსებს. თავისუფალი გარემოსა და დროის ეფექტური მართვის შეგრძნება გარანტის სახით მედიატორის პიროვნებისა და პროფესიის სიყვარულით განმსჭვალული პირის სულისკვეთებას მოითხოვს. შესაბამისად, მედიატორის პიროვნება და სულისკვეთება მედიაციის პროცესის შეთანხმებით დასრულების ერთ-ერთი აუცილებელი წინაპირობაა.
წყაროები
საქართველოს კონსტიტუცია, 24/08/1995.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, 26/06/1997.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 14/11/1997.
საქართველოს კანონი „მედიაციის შესახებ“, 18/09/2019.
საქართველოს კანონი „ნოტარიატის შესახებ“, 04/12/2009.
საქართველოს იუსტიციის მინისტრის №71-ე ბრძანება „სანოტარო მოქმედებათა შესრულების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე, 31/03/2010.
საქართველოს მთავრობის №507-ე დადგენილება „სანოტარო მოქმედებათა შესრულებისათვის საზღაურისა და საქართველოს ნოტარიუსთა პალატისთვის დადგენილი საფასურის ოდენობების, მათი გადახდევინების წესისა და მომსახურების ვადების დამტკიცების შესახებ“, 29/12/2011.
ვაშაკიძე მ., თარხნიშვილი ქ., ჯოხაძე ნ., ემოციური ინტელექტის მნიშვნელობა მედიაციის პროცესში, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2017, სპეციალური გამოცემა“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2018, 93, 98-99, 104.
კალანდაძე დ., კონფიდენციალურობის პრინციპი მედიაციის პროცესში და ქართული საკანონმდებლო რეალობა, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2018-2019, სპეციალური გამოცემა“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2019, 36.
ლეონიძე ი., ნუცუბიძე მ., სანოტარო მედიაციის ინსტიტუტის თავისებურება ქართულ სამართალში და მისი განვითარების პერსპექტივა, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2018-2019, სპეციალური გამოცემა“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2019, 84, 85-86.
ლიპარტია ნ., საოჯახო მედიაცია - საოჯახო სამართლებრივი დავის განხილვის ალტერნატიული საშუალება, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №2, 2015, 82.
მარგველაშვილი თ., მედიაცია, როგორც პროფესია: ეთიკის მოდელები, პრინციპები და გამოწვევები, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2017, სპეციალური გამოცემა“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2018, 164-165, 168-170.
მახაური პ., ხიტირი ბ., განქორწინების მედიაცია, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2013“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2014, 70-71.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებები სამოქალაქო საქმეებზე, მემკვიდრეობითი სამართალი, №1, 2018, 33-34, 80-81, http://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/2018w-samoqalaqo-krebuli1.pdf [14.12.2019].
ტყემალაძე ს., მედიაცია საქართველოში: ტრადიციიდან თანამედროვეობამდე, თბ., 2016, 24-25, 30.
ყანდაშვილი ი., მედიაცია – დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ახალი ფორმა და
მისი საკანონმდებლო მოწესრიგების პერსპექტივა საქართველოში, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №2, 2017, 116-117.
ყანდაშვილი ი., მედიაცია და მედიაციის მაგალითზე დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალების ინოვაციური ფორმა - ონლაინდავის გადაწყვეტა (ODR), „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №1, 2018, 118, 122, 126.
ყანდაშვილი ი. (რედ.), ლეგაშვილი ნ. (რედ.), სახელმძღვანელო PRO BONO პროგრამის დანერგვის შესახებ, თბ., 2019, 26-27, 47-48, 73-74, 76.
ჩანტლაძე რ., ადვოკატი წარმომადგენლის ეთიკური ვალდებულებები მედიაციის პროცესში (ქართული და ამერიკული მოდელის შედარებითსამართლებრივი ანალიზი), ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2018-2019“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2019, 236.
ჩიტაშვილი ნ., სამართლიანი შეთანხმება როგორც მედიაციის ეთიკური ურღვეობის საფუძველი, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2016“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2017, 12-14, 19.
ჩიტაშვილი ნ., მედიაციის ეთიკის რეგულირების ფარგლები და ეთიკის სტანდარტით ბოჭვის ადრესატები, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №1, 2016, 27, 43, 47.
ჩიტაშვილი ნ., ადვოკატ-მედიატორის ცალკეულ ეთიკურ ვალდებულებათა თავისებურება და რეგულირების აუცილებლობა, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №2, 2016, 33, 42-43.
ცერცვაძე გ. (რედ.), არევაძე მ., ვასაძე ე., თვაური რ., ივანიძე გ., მახაური პ., ჟიჟიაშვილი თ., ტაკაშვილი ს., ხუჭუა თ., ჯიბლაძე ბ., მედიაციის სამართლებრივი რეგულირების პერსპექტივები საქართველოში, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ნაციონალური ცენტრი, თბ., 2013, 126, 136-137.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სადისციპლინო პალატის 2015 წლის 6 მაისის, გადაწყვეტილება საქმეზე №დს-შ/5-15, http://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/6maisi-5-15.pdf [14.12.2019].
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 17 ივნისის განჩინება საქმეზე №ას-62-60-2016.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 23 სექტემბრის განჩინება საქმეზე №ას-530-506-2016.
Bondy V., Doyle M., Mediation in Judicial Review: A Practical Handbook for Lawyers, the Public Law Project, London, 2011, 24.
Dingle J., Kelbie J., The Mediation Handbook 2013-2014, London School of Mediation, London, 2013, 69-70.
Macmillan R., A Practical Guide for Mediators, Macmillan Keck Attorneys & Solicitors, Geneva, 2012, 70-71.
Smith A. L., Smock D. R., Managing a Mediation Process, United States Institute of Peace, Washington, 2008, 23-24.
http://www.library.court.ge/upload/UNDP_Mediation_Online_final.pdf [14.12.2019].
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4646868?publication=1 [14.12.2019].
https://www.notary.ge/geo-1424-sanotaro-mediacia [14.12.2019].
http://ncadr.tsu.ge/ [14.12.2019].
