მედიაციის როლი ეფექტიანი მართლმსაჯულების განხორციელებაში
საკვანძო სიტყვები:
მედიაცია, მართლმსაჯულება, საოჯახო მედიაცია, სავალდებულო მედიაცია, მოლაპარაკება, კონფლიქტის გადაჭრა, უპირატესობა.ანოტაცია
ნაშრომის მიზანია წარმოაჩინოს მედიაციის მნიშვნელობა მართლმსაჯულების წარმართვის პროცესში, თუ რა ძირითადი დადებითი მახასიათებლებით გამოირჩევა იგი სასამართლოში დავის წარმოების პროცესისგან და ასევე, განსაკუთრებით, დაახასიათოს ის საპროცესო-სამართლებრივი ასპექტები, რაც გასათვალისწინებელია როგორც კერძო სამართლის ცალკეული კატეგორიის დავებზე, ისე სისხლის სამართლის მართლმსაჯულებაში მედიაციის ინსტიტუტის არსებობის თვალსაზრისით. ასევე, კვლევის პროცესში მიმოხილულია სავალდებულო და არასავალდებულო სახის მედიაციის საკითხი, კონკრეტულად მომწესრიგებელი კანონმდებლობისა და იმ რეგულაციის შეფასებით, რომლებიც მედიაციის პროცესთან დაკავშირებით ამჟამად მიმდინარეობს. წინამდებარე ნაშრომში განიხილება ის არსებითი საკითხები, რომლებიც დაკავშირებულია მედიაციის მნიშვნელობასთან სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების მიზნის გამოკვლევაში, შემდგომში ეფექტიანი მართლმსაჯულების განხორციელებაში მედიაციის მნიშვნელობის დადგენის შესაძლებლობით.
წყაროები
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 14/11/1997.
არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსი, 12/06/2015.
საქართველოს კანონი ,,მედიაციის შესახებ“, 18/09/2019.
ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია №R(99), 1999.
ევროპის საბჭოს დირექტივა №2008/52/C.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს მედიაციის ცენტრის 2018-2019 წლის სტატისტიკა, <https://tcc.court.ge/> [28.09.2020].
აბრამიშვილი ა., მედიაციის სისტემების შედარებითი ანალიზი, ამერიკის შეერთებული შტატებისა და ევროპის მაგალითზე, საქართველოში მედიაციის განვითარების პერსპექტივა, საბაკალავრო ნაშრომი, თბ., 2017, 25, 30.
თუმანიშვილი გ., ჯიშკარიანი ბ., შრამი ე., ევროპული და საერთაშორისო სამართლის ზეგავლენა ქართული სისხლის საპროცესო სამართალზე, თბ., 2019, 524.
იზორია ლ., კორკელია კ., კუბლაშვილი კ., ხუბუა გ., საქართველოს კონსტიტუციის კომენტარები, თბ., 2005, 88.
კვლევითი დეპარტამენტის კანონშემოქმედებითი საქმიანობის საინფორმაციო უზრუნველყოფის განყოფილების საინფორმაციო ფურცელი კანონპროექტისთვის ,,საქართველოს ზოგიერთ საკანონმდებლო აქტში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“, №07-3/521, 18/11/2011.
კოპალეიშვილი მ., სხირტლაძე ნ., ქარდავა ე., ტურავა პ. (რედ.), ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის სახელმძღვანელო, თბ., 2018, 218-225.
ლიპარტია ნ., საოჯახო მედიაცია - საოჯახოსამართლებრივი დავის განხილვის ალტერნატიული საშუალება, ,,სამართლის ჟურნალი“, №2, 2015, 80-81, 91.
მედიაცია - მოაგვარე დავა შეთანხმებით, თბილისის საქალაქო სასამართლო, 2013, 3-4,
[28.09.2020].
მეურმიშვილი ბ., სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყება და განხორციელება ქართულ სისხლის სამართლის პროცესში, თბ., 2014, 179-181, 188.
პარლამენტის კვლევითი დეპარტამენტის ბროშურა, მედიაციის არსი შრომით დავებში, თბ., 2018, 1.
ტყეშელაშვილი გ., ლეკვეიშვილი მ., ნაჭყებია გ., თოდუა ნ., მჭედელიშვილი-ჰედრიხი ქ., მამულაშვილი გ., ივანიძე მ., ხერხეულიძე ი., სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, თბ., 2016, 478-490.
ფაფიაშვილი ლ., თუმანიშვილი გ., კვაჭანტირაძე დ., ლიპარტელიანი ლ., დადეშქელიანი გ., გუნცაძე შ., მეზვრიშვილი ნ., თოლორაია ლ., გიორგაძე გ. (რედ.), საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის კომენტარი - 2015 წლის 1 ოქტომბრის მდგომარეობით, თბ., 2015, 485-490.
ქუთათელაძე მ., განრიდება, არასრულწლოვანთა საუკეთესო ინტერესზე დაფუძნებული არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსის მიხედვით, ჟურნ. „მართლმსაჯულება და კანონი“, №4(52)16, 2016, 109-110.
ყანდაშვილი ი., მედიაცია - დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ახალი ფორმა და მისი საკანონმდებლო მოწესრიგების პერსპექტივა საქართველოში, ,,სამართლის ჟურნალი“, №2, 2017, 117.
შალიკაშვილი მ., კრიმინოლოგია (სახელმძღვანელო), მე-3 გამოცემა, თბ., 2017, 220.
ცერცვაძე გ., მედიაცია - დავის გადაწყვეტის ალტენატიული საშუალება, თბ., 2010, 59.
ცერცვაძე გ. (რედ.), არევაძე მ., ვასაძე ე., თვაური რ., ივანიძე გ., მახაური პ., ჟიჟიაშვილი თ., ტაკაშვილი ს., ხუჭუა თ., ჯიბლაძე ბ., მედიაციის სამართლებრივი რეგულირების პერსპექტივები საქართველოში, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ნაციონალური ცენტრი, თბ., 2013, 12, 68, 160-161.
წულაძე ა., სასამართლო მედიაციის ქართული მოდელი ევრო-ამერიკულ პრიზმაში, უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბ., 2016, 113.
ხუბუა გ., განმარტება Contra Legem, ჟურნ. „სამართლის მეთოდები“, №2, 2018, 2018, 19.
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 24 დეკემბრის გადაწყვეტილება საქმეზე №3/3/601.
Manual on the Effective Investigation and Documentation of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, Istanbul Protocol, UNITED NATIONS, New York and Geneva, 2004, https://www.ohchr.org/Documents/Publications/training8rev1en.pdf [28.09.2020].
Principles of Conduct for Mediators, The Institute of Arbitrators and Mediators, Australia.
The Council of Europe, Recommendation №R(99) 19 of the Committee of Ministers to member States concerning mediation in penal matters, 15.09.1999.
Abramson H. I., Mediation Representation, Advocating as a Problem-Solver in Any Country or Culture, 2 nd Ed., "NITA", 2010, 319, 333-334..
Bevan A., Alternative Dispute Resolution, Sweet & Maxwell, London, 1992.
Casals M. M., Divorce Mediation in Europe, An Introductory Outline, Electronic Journal of Comparative Law, Vol. 9.2, Girona, 2005, 1-2.
Crime Victimization and Security Research in Georgia. Results of Sociological Survey 2010 – 2012, GORBI International.
Filler A. E., Commercial Mediation in Europe, Kluwer Law International, Alphen aan den Rijn, 2012, 311.
Goldberg S. B., Sander F. E., Rogers N. H., Cole S. R., Dispute Resolution, Negotiation, Mediation and Other Process, Aspen Coursebook, 2007, 152-153.
Harris D., O’Boyle M., Bates E., Buckley C., Law of the European Convention on Human Rights, Second Edition, Oxford, 2009, 204-205.
Kenneth J. R., Symposium, Alternative Dispute Resolution, 1984, 44.
Jareborg N., Criminalization as Last Resort (Ultima Ratio), 1-14.
Murray O. R., The Mediation Handbook, Denver, 2003, 3.
Report of the Committee on the Establishment of a Paramount Organisation for the Improvement of the Law Proposing the Establishment of an American Law Institute, Am. L. Inst. Proc. 1 (1923) I 6.
Scherpe J. M., Bevan M., Mediation in England and Wales: Regulation and Practice, Oxford University Press, London, 2013, 13.
Ware S. J., Priciples of Alternative Dispute Resolution, Oxford University Press, London, 2013, 262.
European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ), CEPEJ (2019)9, 14 June 2019, 19.
Murray v. The Netherlands, [GC] no. 10511/10, ECHR, 2016IV.
http://liberali.ge/articles/view/4028/sasamartlo-mediatsia--dava-sasamartlos-gareshe [28.09.2020].
http://www.brownrudnick.com/uploads/117/doc/Brown_Rudnick_Litigation_European_Mediation_Directive_Friel_Toms_1-20110.pdf The European MediationDirective—Legal and PoliticalSupportfor AlternativeDispute Resolution in Europe [28.09.2020].
http://www.arcadis-us.com/Mediation_Construction_Disputes.aspx Mediation & ConstructionDisputes [28.09.2020].
