სანოტარო მედიაციის ინსტიტუტის თავისებურება ქართულ სამართალში და მისი განვითარების შედარებითსამართლებრივი ასპექტები
საკვანძო სიტყვები:
მედიაცია, სანოტარო მედიაცია, სანოტარო მოქმედება, სამედიატორო შეთანხმება, მორიგების აქტი, სააღსრულებო ფურცელი, ნოტარიატი, აკრედიტებული მედიატორი ნოტარიუსი, სამედიაციო საზღაური.ანოტაცია
სტატიაში განხილულია ქართულ სამართლებრივ სივრცეში არსებული სანოტარო მედიაციის ინსტიტუტი, როგორც ნებაყოფლობითი, ისე სავალდებულო სანოტარო მედიაციის ფორმით და სამედიაციო მორიგების აღსრულების მექანიზმები. ნაშრომში წარმოდგენილია სანოტარო მედიაციის როლი და მნიშვნელობა იმ ფონზე, როდესაც „მედიაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის პროექტი ჯერ კიდევ არ არის მიღებული. ამ თვალსაზრისით ნიშანდობლივია, რომ 2012 წლის 16 მარტის საკანონმდებლო ცვლილების შედეგად „ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონს დაემატა 381 მუხლი - „სანოტარო მედიაცია“, რომელიც ამოქმედდა 2012 წლის პირველი ივლისიდან.
ქართული ნოტარიატის საფუძველზე სანოტარო მედიაციის საკანონმდებლო დონეზე დანერგვა, განპირობებული იყო ამ ინსტიტუტის ძლიერი და სტაბილური ხასიათით, შესაბამისად, ქართულ ნოტარიატს სანოტარო მედიაციის კარგი რეკლამირება უნდა მოეხდინა, სტატიაში შეფასებული იქნება თუ რა დოზით და ფორმით განვითარდა მედიაციის ერთ-ერთი სახე - სანოტარო მედიაცია ქართული ნოტარიატის სამართლებრივ ბაზაზე და ხომ არ მოხდა მისი იდეური შთანთქმა სანოტაროსამართლებრივი კანონმდებლობის ზეგავლენით.
საქართველოს პოლიტიკური კურსისა და მისწრაფებიდან გამომდინარე აუცილებელია ეროვნული კანონმდებლობის ევროკავშირის კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაცია და დაახლოება. ქართული ნოტარიატის საფუძველზე დამკვიდრებული სანოტარო მედიაცია კი მრავალ ლოგიკურ კითხვას აჩენს მისი რაობისა და ფუნქციონირების ნაწილში. საქართველოში დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალებების გაძლიერება დღითიდღე გარდაუვალი აუცილებლობა ხდება. ნაშრომში წარმოჩენილია სანოტარო მედიაციის მექანიზმის როლი დავის გადაწყვეტის სისტემაში და მისი განვითარების სამომავლო პერსპექტივა.
წყაროები
საქართველოს კონსტიტუცია, 24/08/1995.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, 26/06/1997.
საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი, 09/10/2009.
საქართველოს კანონი „ნოტარიატის შესახებ“, 04/12/2009.
საქართველოს კანონი „საჯარო სამსახურის შესახებ“, 27/10/2015.
საქართველოს კანონი „სახელმწიფო პროექტის ფარგლებში მიწის ნაკვეთებზე უფლებათა სისტემური და სპორადული რეგისტრაციის სპეციალური წესისა და საკადასტრო მონაცემების სრულყოფის შესახებ“, 17/06/2016.
საქართველოს იუსტიციის მინისტრის ბრძანება №71 „სანოტარო მოქმედებათა შესრულების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე, 31/03/2010.
საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის წესდება, 28/01/2018.
საქართველოს მთავრობის 2011 წლის 29 დეკემბერის დადგენილება №507 „სანოტარო მოქმედებათა შესრულებისათვის საზღაურისა და საქართველოს ნოტარიუსთა პალატისთვის დადგენილი საფასურის ოდენობების, მათი გადახდევინების წესისა და მომსახურების ვადების დამტკიცების შესახებ“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 29/12/2011.
„მედიაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის პროექტი, (№07-2/319/9).
ბარნაბიშვილი გ., წიკლაური ს., სამედიაციო მორიგების აღსრულების საკითხი საქართველოში, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2017“, თსუ-ის გამომცემლობა 2018, 8-9, 16.
გოგოლაძე მ., მარიამიძე გ., სანოტარო სამართალი, თბ., 2016, 58, 65-67, 76, 140, 278.
ელოშვილი ნ., კონფიდენციალურობის პრინციპის მნიშვნელობა მედიაციის პროცესში, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2013“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2014, 7.
ვაშაკიძე მ., თარხნიშვილი ქ., ჯოხაძე ნ., „ემოციური ინტელექტის მნიშვნელობა მედიაციის პროცესში“, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2017“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2018, 91.
კობერიძე ს., მედიატორის აკრედიტაციის სტანდარტები საქართველოში, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2017“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2018, 136.
კოპალეიშვილი პ., საზღვაო დავაზე მიღებული უცხო ქვეყნის საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობა - აღსრულების პრობლემები საქართველოში, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2016“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2017, 57.
ლეგაშვილი დ., კუპრაშვილი რ., ნოტარიუსის უფლებამოსილების ფარგლები სააღსრულებო ფურცლის გაცემისას, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №2, 2016, 78.
ოქროპირიძე ბ., მედიაცია - სიახლე თანამედროვე ქართულ სამართალში და მისი განვითარების პერსპექტივა საერთაშორისო გამოცდილების საფუძველზე, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2012“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2013, 33.
სუხიტაშვილი დ., სანოტარო სამართალი, თბ., 2012, 7, 19-20, 99, 135-136, 184, 261, 308.
უითდეჰააგი ი. (რედ.), ქურთაული ს., საქართველოს სააღსრულებო სისტემის მიმოხილვა, თბ., 2013, 204.
შენგელია ე., რომან შენგელია 70, საიუბილეო კრებული სამართლის პრობლემები, თბ., 2012, 389.
შვახტგენი ა., ნოტარიუსის საქმიანობა სამოქალაქო საზოგადოების საკეთილდღეოდ, მთარგ. მაკა ტყებუჩავა, საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის სამეცნიერო პრაქტიკული ჟურნ. „საქართველოს ნოტარიატი“, №3-4, 2002, 5-6.
შოთაძე თ., იპოთეკა, როგორც საბანკო კრედიტის უზრუნველყოფის საშუალება, თბ., 2011, 308.
შოთაძე თ., სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, 3111 მუხლი, წიგნი II, თბ., 2018, 617.
ჩიტაშვილი ნ., სამართლიანი შეთანხმება როგორც მედიაციის ეთიკური ურღვეობის საფუძველი, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2016“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2017, 10.
ჩიტაშვილი ნ., მედიაციის ეთიკის რეგულირების ფარგლები და ეთიკის სტანდარტით ბოჭვის ადრესატები, „სამართლის ჟურნალი“, თსუ-ის გამომცემლობა, №1, 2016, 30, 33.
ცერცვაძე გ., მედიაცია, თბ., 2010, 178.
ცერცვაძე გ. (რედ.), არევაძე მ., ვასაძე ე., თვაური რ., ივანიძე გ., მახაური პ., ჟიჟიაშვილი თ., ტაკაშვილი ს., ხუჭუა თ., ჯიბლაძე ბ., მედიაციის სამართლებრივი რეგულირების პერსპექტივები საქართველოში, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ნაციონალური ცენტრი, თბ., 2013, 67-69, 72, 135.
წულაძე ა., სასამართლო მედიაციის ქართული მოდელი ევრო-ამერიკულ პრიზმაში, თბ., 2016, 142.
ჭადაშვილი თ., ნოტარიუსი - დამატებითი ფორმალობა თუ ხელშეკრულების მხარეთა ინფორმირებულობისა და თანასწორობის გარანტი?, თბ., 2012, 6.
ჭანტურია ლ., სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, მე-2 მუხლი, წიგნი I, თბ., 2017, 13.
ჭანტურია ლ., კრედიტის უზრუნველყოფის სამართალი, თბ., 2012, 105.
ჭიტაშვილი რ., მედიაციის უპირატესობანი არბიტრაჟთან შედარებით, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2013“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2014, 146.
ხუბუა გ., სამართლის თეორია, 2015, 91, 184.
ჯავახიშვილი ლ., არასრულწლოვანთა განრიდებისა და მედიაციის პროგრამის მიმოხილვა, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2016“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2017, 183.
Closen M., Notary Best Pracise, National Notary Association, 2018, 10-15, https://www.nationalnotary.org/closen-best-practices-guide [14.06.2019].
Kirvel I., Notaries as Mediators in the Republic of Belarus., Bialostockie Studia Prawnicze., vol.22 № 4, 2017, 282, 284.
Noble K., Stepping Up To Conflict, 2019, <https://www.mediate.com/articles/noble-stepping-up.cfm>, [14.06.2019].
Puigvert W., Die notarielle Urkunde und die Naturalexekution, Bremen, 2004, 56-57.
Rosepashvili N., Tkebuchava M., Notary Mediation in Georgia, UDC 347.961., 2017, 114.
Simpson M., Confused Conversations, 2019, <https://www.mediate.com/articles/simpson-confused-conversations.cfm> [14.06.2019].
Prayer S., Why is Mediation not used more often as a means of alternative dispute resolution, European Parliament, Brussels 2012, 11, 17.
Mediation for Notaries- Notaries for Mediation, Notaries of Europe, Practical Guide, Cross-Border Notarial Mediation, Co-funded by European Union, 2014 – 2020, 9.
Report from the Commission to the European Parliament, the Council and the European Economic and Social Committee of 26.08.2016 on the application of Directive 2008/52/EC of the European Parliament and of the Council on certain aspects of mediation in civil and commercial matters,
<https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2016/EN/1-2016-542-EN-F1-1.PDF> [14.06.2019].
Report on the implementation of Directive 2008/52/EC of the European Parliament and of the Council of 21 May 2008 on certain aspects of mediation in civil and commercial matters (2016/2066 (INI)),
Symposium on “Mediation and arbitration: challenges for European notarial practice” held on 12 September 2016 by the Conseil Supérieur du Notariat in Paris.
The ENN is co-funded by the European Commission’s Directorate General for Justice and Consumers (DG JUST) and coordinated by the Council of the Notariats of the European Union (CNUE) through this European Union Programme: JUST/2016/SPOB/OG/NETW.
The European Project “Mediation for Notaries-Notaries for Mediation”, co-funded by the Directorate General for Justice and Consumers of the European Commission (DGJUST) and coordinated by the Council of the Notariats of the European Union (CNUE) under the JUST-AG-2016-02 call for proposals.
http://www.justice.gov.ge/Page/index/?code=68a76dfc-a4fe-422f-92a2-20c94b4aaea3 [14.06.2019].
https://www.mediate.com/articles/simpson-confused-conversations.cfm [14.06.2019].
https://www.notary.ge/geo-1424-sanotaro-mediacia [14.06.2019].
https://www.notary.ge/index.php?id=174&lang=geo [14.06.2019].
https://www.notary.ge/index.php?id=62&lang=geo [14.06.2019].
https://www.notary.ge/geo-38-sasargeblo-bmulebi [14.06.2019].
https://www.notary.ge/geo-17-chven-shesaxeb [14.06.2019].
htt p://www.successions-europe.eu/ [14.06.2019].
htt p://the-vulnerable.eu/?lang=en [14.06.2019].
htt p://www.coupleseurope.eu/ [14.06.2019].
www.enn-rne.eu [14.06.2019].
