სამართლებრივი რჩევის მნიშვნელობა მედიაციის პროცესში მხარეთა თვითგამორკვევისა და ინფორმირებული თანხმობის პრინციპის რეალიზებისთვის
DOI:
https://doi.org/10.60131/adr.2.2024.8339საკვანძო სიტყვები:
მედიაცია, ეთიკა, სამართლებრივი რჩევა, მიუკერძოებლობა, თვითგამორკვევა, ინფორმირებული თანხმობა, მედიატორი.ანოტაცია
თანამედროვე გლობალიზაციის პირობებში, სამართლებრივი და კომერციული კონფლიქტები ხშირად მრავალშრიანი და კომპლექსურია. მედიატორს ხშირად უწევს კომპლექსურ სამედიაციო საქმეებთან განმკლავება, სადაც მხარეები შეიძლება არ იყვნენ სრულად ინფორმირებულნი თავიანთი სამართლებრივი უფლებებისა და მოვალეობების შესახებ. მედიატორის რჩევა ეხმარება მხარეებს უკეთ გაერკვნენ მათში და მიიღონ გაცნობიერებული გადაწყვეტილებები.
ხშირია შემთხვევები, როდესაც მხარეები არ სარგებლობენ ადეკვატური სამართლებრივი რჩევებით, ასეთ დროს შეიძლება აღმოჩნდნენ დაუცველები, განსაკუთრებით რთულ ან კომპლექსურ საკითხებში, რაც უპირატესობას აძლევს მეორე მხარეს. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ მხარეებმა ზუსტად გაიგონ მედიაციის შედეგად მიღწეული შეთანხმების სამართლებრივი და პრაქტიკული შედეგები. თუ მედიატორი ან მხარის წარმომადგენელი სწორად არ განმარტავს შეთანხმების პირობებს, შესაძლოა მხარეებმა ხელი მოაწერონ შეთანხმებას, რომელიც არ შეესაბამება მათ მიზნებს ან რეალობას.
აღნიშნული კვლევა შეისწავლის, თუ როგორ უწყობს ხელს ან აფერხებს მედიატორის მიერ მიწოდებული რჩევა სამედიაციო ფუნდამენტალური პრინციპების დაცვას და პროცესის სამართლიანობას. ასევე, მიზანია განსაზღვროს, თუ რა სამართლებრივი და ეთიკური რისკები წარმოიშობა მედიატორის მიერ რჩევის მიცემისას და როგორ შეიძლება ეს აისახოს მხარეთა იურიდიულ დაცულობაზე და შეთანხმების შედეგებზე.
წყაროები
ევროპარლამენტისა და ევროპის საბჭოს დირექტივა, 21/05/2008.
საქართველოს კანონი მედიაციის შესახებ, 18/09/2019.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 26/06/1997.
სსიპ ,,საქართველოს მედიატორთა ასოციაციის’’ მედიატორთა პროფესიული ეთიკის კოდექსი, 24/04/2021.
კოკავი კ., ადვოკატთა ეთიკა მედიაციაში: კეთილსინდისიერების საჭიროება (კეთილსინდისიერების მოთხოვნის დრო), ჟურნ. ,,დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა - წელიწდეული 2012“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2013, 180.
მამაიაშვილი თ., მორიგება, როგორც სამოქალაქო საქმის წარმოების დამთავრების საფუძველი, სადისერტაციო ნაშრომი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2017, 23.
მედიაციის განვითარების ინსტრუმენტარიუმი მართლმსაჯულების ეფექტიანობის ევროპული კომისია (CEPEJ), CEPEJ(2018)7REV მიღებულია CEPEJ-ის 30-ე პლენარულ სხდომაზე, 2018 წლის 27-29 ივნისს, სტრასბურგში; დასრულდა CEPEJ- ის 31-ე პლენარულ სხდომაზე, 2018 წლის 3-4 დეკემბერს, 83.
მედიაციის შესახებ საქართველოს კანონის კომენტარი, ირაკლი ყანდაშვილი / ნინა გერსამია / თამარ იმნაიშვილი, სამედიაციო მორიგების აღსრულება, თბ., 2024, 255.
ნაჭყებია ა., სამოქალაქოსამართლებრივი ნორმების განმარტებები უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკაში (2000-2013), თბ., 2014, 494. იხ. საქმე Noას-792-1079-09, 09.11.2009.
ორჯონიკიძე ე., ქარცივაძე ლ., ბუჯიაშვილი ე., მედიაციის გზამკვლევი, თბ., 2021, 10.
რაზმაძე ნ., მედიაციის პროცესში ადვოკატ-წარმომადგენლის ეთიკის სტანდარტი და რეგულირების ფარგლები, სამაგისტრო ნაშრომი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2019, 7.
ყანდაშვილი ი., საქართველოში მედიაციის მაგალითზე დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის სასამართლო და არასასამართლო ფორმები, სადისერტაციო ნაშრომი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2018, 103.
ჩიტაშვილი ნ., მედიაციის ეთიკის რეგულირების ფარგლები და ეთიკის სტანდარტით ბოჭვის ადრესატები, „სამართლის ჟურნალი“, №1, 2016, 30.
ჩიტაშვილი ნ., „მედიაციის ეთიკის რეგულირების ფარგლები და ეთიკის სტანდარტით ბოჭვის ადრესატები,“ სამართლის ჟურნალი, №1, 2016, 30; ამ საკითხთან დაკავშირებით იხ. ასევე, საქართველოს კანონი „მედიაციის შესახებ,“ საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 4954-I, 18.09.2019, მუხლი 3.
ჩიტაშვილი ნ., ჭილაძე თ., საოჯახოსამართლებრივი დავის განხილვის თავისებურება მედიაციაში და შესაძლო ეთიკურ-სამართლებრივი დილემები, ჟურნ. „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა – წელიწდეული“, სპეციალური გამოცემა, 2022, 85.
ჩიტაშვილი ნ., მხარეთა ავტონომიის, არსებითი და პროცედურული სამართლიანობის პრინციპი მედიაციაში, ჟურნალი „საზოგადოებრივი ადვოკატი,” 32 (2022).
ცერცვაძე გ., მედიაცია, დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული ფორმა (ზოგადი მიმოხილვა), თბ., 2010, 244.
წულაია ო., „თვითგამორკვევა, როგორც ძირითადი ღირებულება მედიაციის პროცესში ეთიკის კოდექსებსა და სამართლებრივ ნაშრომებში: კონკურენცია დავის მონაწილე მხარეთა ავტონომიასა და შინაარსობრივ სამართლიანობას შორის.“ ჟურნალი „დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა – წელიწდეული,“ სპეციალური გამოცემა, 2017, 258.
წულაძე ა., ქართული სასამართლო მედიაციის შედარებითი ანალიზი, თბ., 2017, 30.
ხარებავა გ., ადვოკატის ეთიკური ვალდებულება მედიაციაში წარმომადგენლობის ეტაპზე, ჟურნ. ,,დავის ალტერნატიული გადაწყვეტა, წელიწდეული 2020“, თსუ-ის გამომცემლობა, 2020, 115.
ხურციძე ნ., მათიაშვილი მ., მილეტორნო ჯ., ზამბახიძე თ., ცისკაძე მ., ჯოხაძე გ., იურიდიულ პროფესიათა ეთიკური საკითხები, ამერიკის იურისტთა ასოციაცია, კანონის უზენაესობის ინიციატივის გამოცემა: სასწავლო მასალები, თბ., 2009, 80.
Model Standards of Conduct for Mediators, AAA, ABA, ACR, 1994, Revised 2005, Standard I, A.
Florida Rules for Court-Appointed Mediators (2003), II, Rule 10.310 Committee notes.
Law Council of Australia. Guidelines for Lawyers in Mediations 2011.
Georgia Ethical Standards for Mediators, Georgia Commission on Dispute Resolution, 2012, 25.
American Arbitration Association. Consumer Due Process Protocol, 13-14, May 1998.
Alexander N., Global Trends in Mediation, 2nd Ed, Kluwer Law International, the
Netherlands, 2006, 10.
Appelbaum P. S. et al. Informed Consent: Legal Theory and Clinical Practice. 1987, 35-65.
Alfini J. J., Press Sh. B., Stulberg J. B., Mediation: Theory and Practice, Reporter’s Notes, 3rd ed., LexisNexis, 2013, 612.
Anderson D. Q., Litigating Over Mediation- How Should the Courts Enforce Mediated Settlement Agreements? Sing. J. Legal Stud. 105, 2015, 111.
Bramson H. I., Mediation Representation, Advocating as a Problem-Solver in any Country or Culture, se-cond edition, National Institute for Trial Advocacy, 2010, 134.
Boulle L .J., Colatrella M.T., Picchioni A.P., Mediator Skills and Techniques, LexisNexis, 2008, 104-105.
Moore C., The Mediation Process , Practical Strategies for Resolving Conflict 3rd ed. Rev. 2003, 53.
CEDR Model Mediation Procedure (used in General Civil and Commercial Cases), www.cedr.com
Deixler-Hübner A., Schauer M. (Hrsg)., Alternative Formen der Konfliktbereinigung. MANZ’sche Verlags- und Universitätsbuchhandlung, 2016, 188.
European Parliament and Council of the European Union. Directive 2008/52/EC on Certain Aspects of Mediation in Civil and Commercial Matters. May 21, 2008.
Einführung G., Reinhard U. H. (Hrsg)., Die Zukunft der Mediation in Deutschland. München: Beck, 2008.
Bryan E.E., Reclaiming Professionalism: The Lawyer's Role in Divorce Mediation, 28 Fam. L.Q. 177 (1994).
Greger R., Unberath H., Mediations G., Recht der Alternativen Konfliktlosung, Kom- mentar , C.H.BECK, Műnchen, 2012, 97.
Harby S., Rundle O., Mediation for Lawyers, CCH Australia Limited, 2010, 226.
Hopt J.K., Steffek F., Mediation Principles and Regulation in Comparative Perspective, Oxford University Press, Oxford, 2013, 45.
Jones G., Pexton P., ADR and Trusts: an International Guide to Arbitration and Mediation of Trust Disputes, Spiramus Press, 2015, 33.
Kaiser, P., Gabler, A. M., Prozessqualität und Langzeiteffekte in der Mediation, Zeitschrift für Konflikt-Management, no. 6, 2014, 180-196. Verlag Otto Schmidt, Köln.
Katz J., The Silent World of Doctor and Patient. 1984, xvi, 227.
Kenya Plantation and Agricultural Workers Union v. Maji Mazuri Flowers Limited, 2012.
Kovach K., Mediation, Handbook of Dispute Resolution (Michael Moffitt, Robert Bordone eds) (Jossey-Bass, 2005), 305.
Fenn P., Commercial Conflict Management and Dispute Resolution. Routledge, 2017, 68.
Fisher R., Ury W. L., Patton B., Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In. Penguin Books, 2011. Originally published in 1991, 4.
Boulle L.J., Colatrella M.T., Picchioni A.P., Mediation Skills Aand Techniques (2008);
Stulberg J.B., Lela P., Love the Middle Voice 5 (2d ed. 2013); Susan Nauss Exon, The Effects That Mediator Styles Impose on Neutrality and Impartiality Requirements of Mediation, 42 U.S.F. L. REV 577, 580 (2008).
Lord Bingham of Cornhill, Foreword to the Fourth Edition 1996, 4.
Menkel-Meadow C., Ethics in Alternative Dispute Resolution: New Issues, No Answers from the Adversary Conception of Lawyers’ Responsibilities, South Texas law Review, Vol. 38, №407, 427.
Moens G., Evans P., Arbitration and Dispute Resolution in the Resources Sector. Ius Gentium: Comparative Perspectives on Law and Justice, vol. 43, 2015, 110.
Mariana S. D., Private Mediation In Portugal: What Future?, A Comparative Law Analysis, Applied to the Portuguese Reality, 2016, 17.
Newman G. Z., Kim Y., The Increasing Popularity and Utility of Mediation, American Bar Association Section of Litigation Newsletter, 2012.
Nolan-Haley J., Lawyers, Non-Lawyers and Mediation: Rethinking the Professional Monopoly from a Problem-Solving Perspective, Harvard Negotiation Law Review 7 Spring 2002, 235-250.
Nalan-Haley J., Informed Consent in Mediation: A Guiding Principle for Truly Educated Decisionmaking, Notre Dame Law Review, vol. 74, no. 3, 1998, 778-794.
Nolan-Haley J., Lawyers, Clients, and Mediation, Notre Dame Law Review, Vol. 73, №5, 1997, 775.
Riskin, L. L., et al. Dispute Resolution and Lawyers: A Contemporary Approach. 6th ed. West, 2019.
Russel M.O., The Mediation Handbook, Effective Strategies for Litigators, Bradford Publishing Company, Denver Col-orado, 2011, 196.
Rubinson R., The New Maryland Rules of Professional Conduct and Mediation: Perplexing Questions Answered and Perplexing Questions That Remain, 36 U. BALT. L.F. 1, 23 (2005).
Shapira O., A Theory of Mediator’s Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 2016, 46.
Sherril J. A., Ethics for Lawyers Representing Clients in Mediations, 2012, 3.
Spencer D., Brogan M., Mediation Law and Practice, ‘’Cambridge University Press,” New-York, 2006, 194.
Shatrajit Banerji, Cam Disputes Team, Ethical Practices to be followed by a Mediator, India Corporate Law, posted in Arbitration, Dispute Resolution, 2020.
Shin C.P., Drafting Agreements as an Attorney-Mediator: Revisiting Washington State Bar Association Advisory Opinion 2223, 89 Wash. L. Rev., 2014, 1041.
Sussman E., The Final Step: Issues in Enforcing the Mediation Settlement Agreement, the Fordham Papers, 2008, 4.
Steffek F., Mediation, in The Max Planck Encyclopedia of European Private Law, Volume II, Basedow J., Hopt J.K., Zimmermann R., Stier A., Oxford University Press, Oxford, 2012, 1165.
Tsur M., The Art of Writing a Mediation Agreement, mediate.com, 2000. https://www.mediate.com/articles/tsur.cfm
Trina Gr., The Mediation Alternative: Process Dangers for Women, 100 Yale LJ., 1991, 1545.
Elpidio V., ADR in the United States – A Practical Guide, in: Goldsmith, J.C./Ingen-Housz, Arnold,/Pointon, Gerald, H. (Editors) ADR in Business, Practice and Issues across Countries and Cultures, ‘’Kluwer Law International’’, New-York, 2006, 140.
Vischer R. K., Subsidiarity as a Principle of Governance: Beyond Devolution, Indiana Law Review, vol. 35, 2001, 103-126; Farmer, M. B. "Mandatory and Fair? A Better System of Mandatory Arbitration." Yale Law Journal, vol. 121, 2012, 2346-2372.
Wode M., Rabe C.S., Mediation, Springer, Berlin, 2014, 27.
Waldman E., Mediation Ethics, 113-154, 2011 (addressing the “tension between the disputants' autonomy and substantive fairness”).
Watkins M. T., Principles of Persuasion, Negotiation Journal, Negotiation Journal, 2001, 129.
Wolski B., On Mediation, Legal Representatives and Advocates, 38 U.N.S.W.L.J. 5, 2015, 10.
Zeller B., Leon Trakman L., Mediation and Arbitration: The Process of Enforcement, University of New South Wales, Law Research Series, Sydney, 2019, 8.
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
