მხარეთა მიერ დანიშნული არბიტრები: შესაძლო „მორალური რისკი“ და მისი გადაჭრის გზები
DOI:
https://doi.org/10.60131/adr.1.2024.8345საკვანძო სიტყვები:
არბიტრაჟი, დამოუკიდებლობა, მიუკერძოებლობა, „მორალური რისკი”, მხარეთა მიერ არბიტრების დანიშვნა, საარბიტრაჟო პანელი, AI (ხელოვნური ინტელექტი).ანოტაცია
არბიტრაჟი დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის ფართოდ გავრცელებული მეთოდია, განსაკუთრებით ტრანსნაციონალურ ბიზნეს კონტექსტში. იმისათვის, რომ ის კვლავ დარჩეს დავის გადაწყვეტის ეფექტურ და ხელსაყრელ საშუალებად, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს არბიტრების მიუკერძოებლობასა და დამოუკიდებლობას.
თუმცა, ზოგიერთი პრაქტიკოსი და მეცნიერი ამტკიცებს, რომ მხარეთა მიერ არბიტრების დანიშვნა ეჭვქვეშ აყენებს არბიტრაჟის, როგორც ინსტიტუტის, რეპუტაციას, ვინაიდან კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება არბიტრთა დამოუკიდებლობა და მიუკერძოებლობა. პროფესორი ჟან პაულსონი მხარს უჭერს ამ სისტემის შეცვლას და გვთავაზობს ალტერნატიულ გზებს. მოცემულ ნაშრომში განხილულ იქნება არბიტრთა მიუკერძოებლობისა და დამოუკიდებლობის სტანდარტები, ასევე, პროფესორ პაულსონისა და მის მოწინააღმდეგეთა ხედვები მხარეთა მიერ დანიშნული არბიტრების სისტემასთან დაკავშირებით. ბოლოს, ნაშრომი შეეცდება შემოგვთავაზოს პრობლემის გადაჭრის რამდენიმე შესაძლო ალტერნატივა, რომლებმაც პოტენციურად შესაძლოა გააძლიეროს არბიტრაჟის ინსტიტუტის მიუკერძოებლობა და დამოუკიდებლობა, როგორებიცაა - არბიტრთა ერთობლივი შერჩევა მხარეთა მიერ, არბიტრთა ნეიტრალური ორგანოების მიერ დანიშვნა და ხელოვნური ინტელექტის ჩართულობა არბიტრთა დანიშვნის პროცესში.
წყაროები
New York Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards, United Nations, 10/06/1958.
German Code of Civil Procedure (Zivilprozessordnung, ZPO), Book 10, Federal Law Gazette I.
Law of Georgia on Arbitration, LHG, 13, 02/07/2009.
UNCITRAL Model LAW on International Commercial Arbitration, United Nations Commission on International Trade Law, 21/06/1985.
International Bar Association (IBA) Rules of Ethics for International Arbitrators, 1987.
Arbitration Rules of International Chamber of Commerce (ICC), 2021.
Vienna Rules, VIAC Rules of Arbitration, 1/07/2021.
Bastida B. M., The Independence and Impartiality of Arbitrators in International Commercial Arbitration, Revista E-Mercatoria, Vol. 6, №1, 2007, 1-4.
Brower C. N. and Rosenberg C. B., The Death of the Two-Headed Nightingale: Why the Paulsson—van den Berg Presumption that Party-Appointed Arbitrators are Untrustworthy is Wrongheaded, Arbitration International, Vol. 29, Issue 1, 2013, 9, 13.
Feebily R., Neutrality, Independence and Impartiality in International Commercial Arbitration, a Fine Balance in the Quest for Arbitral Justice, Penn State Journal of Law and International Affairs, Vol. 7, №1, 2019, 90.
Jaffae A. and Dash A., Grounds of the Challenge of Arbitrators: The Difference between Independence and Impartiality, International Journal of Law Management & Humanities, Vol. 5, Issue 1, 2022, 1858-62.
Narmania G., Party-Appointed Arbitrators: Past, Present and Future, Alternative Dispute Resolution Yearbook, 2014, 67, 69-70.
Oglinda B., Key Criteria in Appointment of Arbitrators in International Arbitration, Juridical Tribune, Vol. 5, №2, 2015, 124, 127.
Paulsson J., Moral Hazard in International Dispute Resolution, ICSID Review - Foreign Investment Law Journal, Vol. 25, Issue 2, 2010, 340, 348-49, 352-53.
Philip D. A., Neutrality vis-a-vis Party Autonomy in Appointment of Arbitrators, International Journal of Law Management & Humanities, Vol. 4, Issue 6, 2021, 1203, 1206.
Rogers C. A., Reconceptualizing the Party-Appointed Arbitrator and the Meaning of Impartiality, Harvard International Law Journal, Vol. 64, №1, 2023, 137.
Schwing M. A., Don’t Rage Against the Machine: Why AI May Be the Cure for the ‘Moral Hazard’ of Party Appointments, Arbitration International, Vol. 36, Issue 4, 2020, 495, 498, 502, 506.
Tufte-Kristensen J., The unilateral appointment of co-arbitrators, Arbitration International, Vol. 32, Issue 3, 2016, 503.
Várady T. and others, Commercial Arbitration: A Transnational Perspective, 6th ed, St. Paul (U.S.), 2019, 408-15, 541.
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
